قـالب وبـلاگ
نـويسنــدگـان
اوقـات شـرعـي

بـابـل   و    محــلاّت  تـاريخـي

  

 محلــه  آستــانـه :  آستــانــه  امـامـزاده قـاسم (ع) از قـديمي تـرين محـلات شهـر بـابــل است  کـه  نخستـين بـار  نـام  آن در  تـاريـخ  خـاندان مـرعشي  آمده است .  از  آستــانـه  بـه کـلاغ مسجـد نيـز  يـاد  شده است .  پيـدايش  و  شکل گـيري  اين مـکان  در قـرن هفتـم هجـري  بوده است .
بقعــه امـامـزاده قـاسم (ع)  از  آثـار  بـا ارزش  قـرن نهـم هجـري است  کـه  داراي  گـنبد مخـروطي بـا  ارتفـاع  22 متـر   و  يک مسجـد  متصـل بـه آن  مي باشد .  امـامـزاده قـاسم (ع)  از نـوادگان پنجـم   امـام محـمد تقي (ع)  و  بـه روايتي از  آقـا شيـخ محـمد عـلامـه ،  قـاسم بن ادريـس بن امـام علي نـقي (ع)  مـدفـون  در  آستـانــه بـابــل  مي باشد .

 

نمـائـی از  آستـان مقــدس  امـامــزاده  قـاسـم ( ع )     محلــه  آسـتانــه

 محلــه  چــال زميـن :  چـالـه زميـن  از نظـر جغـرافيـائي  در منطقـه اي  پست  و  پـائيـن تر  از  آستـانــه  قـرار داشتـه است .  چـون  مـکان  آستـانـه   آرامـگاه  بـوده  و  نسبـت بـه  ديگـر نقـاط  بـالاتـر  و   بـر روي  تپــه  واقـع بود   لـذا  چـالــه زميـن  در  مجـاورت  آن  در حـالـتي  چـالــه ماننـد  قـرار گـرفتـه  کـه  بـه  اين نـام  معـروف  شد .

  محلــه  شهــداء :  محلــه شهــداء  يـا  درب الـشهــداء  يـا  شهــداء بـُن  ،  از نـامهــاي رايـج  چهـار راه شهـداء  است  کـه  در  گـذشتـه  مقبـره  4 تـن  از يـاران  عـلامـه سعيـد العلـمـاء  بـار فـروشي  بـود  کـه  در  نبـرد  بـا  بهـائيـان  و  افـراد  شيـخ محـمد علي بـار فـروشي  ( قـدوس )   بـه  شهـادت  رسيـده اند .  قـدمت  آن  بـه  دوران قـاجـاريــه  مي رسد  و  همـواره  مـرکـز  بـازار بـابــل  بوده  است .  در  ضلـع  جنـوب غـربي  چهـار راه شهـداء  مقبـره  يکي از  سـادات  قـرار  داشت  کـه  در دوران رضـا شاه  تخـريب شد و  تـا  مـدتهـا قبـل  در  کـنار آن  در  پيـاده رو  منبـري  قـرار داشت  کـه  مـردم  در شبهـاي جمعـه  شمـع  روشن کـرده  و  نـذر و  نيـاز  بجـاي  مي آوردنـد .  در  دوره قـاجـاريــه  بـه  آن  امـامـزاده شهــداء  ميـان بـازار  مي گفــتند .

 محلــه  سرحمـام  کاظـم بيـک :  محلّــه  سرحمـام کاظـم بيک  بر گـرفتـه  از  نـام هاي  حمـام  ميـرزا يـوسف  و   مسجـد  کاظـم بيک  است  کـه  در نـزديکي  هم  در اين محلـه  قـرار دارند  و  بـه  آن  سرحمـام  نيـز  مي گـويند .   مسجــد  و   مـدرسه  کاظـم بيک  در سال 1092 قمـري  در  دوران صفـويــه  و   تـوسط  حـاج کاظـم بيک   از  بـازرگانـان بزرگ منطقــه  و  حمـام اين محلــه  نيـز  بـه کـوشش  و   سرمـايــه  حـاج ميـرزا يـوسف  در سـال 1216 قمـري  در  اواخـر دوره  پـادشاهي  فتحعـلي شـاه قـاجـار  احـداث  شده است .  قـدمـت  ايـن محلـه  از  دوران صفـويــه  مي باشد .

  

خـانـه قـديمي   خليـل زاده  (  متعـلق  بـه   دوره  قـاجـار  )     محلـه  سـرحمـام

 محلــه  باقـر نـاظـر :  در  اواخـر  دوران قـاجـار  و   پهلـوي اول در اين محلـه  مـدرسه اي بود بـا  نـام " بـاقـر نـاظـر " کـه بـه مدرسـه  قـاضـي  نيـز معـروف بـود .  ايـن مـدرسه  در  سـال 1319 شمـسي  تخـريب شد  و  بـه جـاي  آن  مـدرسـه سعـدي (  مينـاگـر  فعـلي )  احـداث  شد .  بـاقـر نـاظـر  در اصـل  نـام  نـاظـم مـدرسه  حـاج ابراهيـم  يـا  قـاضي  بود  کـه  بعـدها  تبـديل بـه  دبستـان سعـدي  گـرديد  و   محلــه  بـه نـام  او   اشتهــار يـافـت .

 محلــه  مسجـد جـامـع :  محلــه  مسجـد جامـع  در دوران قـاجـاريــه  بـه  محلــه  شـاه زنـگي  معــروف بود .  در قديم  و  در محـل  تکيـه فعـلي ،   تکيـه اي  بـا نـام  شـاه زنـگي  وجـود داشت  کـه  در اين تکيـه  مـاه محـرم  و  در  وسط  ميـدان  عـزاداري  انجـام  مي شد .  قـدمت  مسجـد جـامـع   يـا  شـاه زنـگي  بـا  بـازارچـه  معـروف آن  متعلـق بـه  دوران صفـويــه می باشد  و   دو  قطعـه  سنـگ مـرمـر  متعلـق بـه  سـال 1106 قمـري  در محـوطـه مسجـد  ايـن محلــه  قـرار  دارد .

 محلــه  بـي سر تکــيه :  بي سر تکــيه  نـام قـديـم  آن  خسـرويــه  بـود .   در  دوران قـاجـاريــه  تکـيـه اي  در ضلـع شمـالـي  ايـن محلــه  و   مقـابـل مسجـد فعـلي  در حال ساخـت بود  کـه  بـه علـلي  کار ساخـت  آن  بـه  اتمـام  نرسيـد  و   اين تکيــه  مـدتهـا  بـدون  سقـف  رهـا  شده بود  و  بـه هنـگام  عـزاداري و  اطعـام دهي  اهـالي  در  مـاه محـرم ،  بـه  تکــيه بي سر معـروف گـرديد و  نـام محلــه  نيـز  بخـاطـر  اين تکيـه  بـه  محلـه بي سر تکيـه   مشهـور  گـشت .   بعـد ها  اهـالي  بـا  آوردن  الـوارهاي بـزرگ  از طريـق  جنـگل  و  رودخـانـه ،  سقـف  اين تکيــه  را  کامـل  نمـودند .  قـدمت  محلــه   بيش از  يک قـرن  و  ابتـداي دوران  قـاجـاريــه  است .  تک درختي  آزاد  در   بي سر تکيـه  از  کيلـومتـرها  دورتـر  نمـايـان بود  و  از  بلنـد تـرين درختـان  شهـر بـابــل  محسـوب  مي گـرديد .

 محلــه  طـوقــدار بـُن  :  نـام محل بـرگـرفتـه از نـام درخت طـوق  ميبـاشد کـه  نوعي درخـت تيـغ دار  محسـوب گـرديده  و   گـاهي  طـوق  بـه معـني  گـردنبنـد  و  عـلَم  و  پرچـم  نيـز آمـده است .   قـدمت  اين محلـه  بـا  وجـود سابقـه  حضـور  و  زنـدگي  جنـاب مـلا نصـيرا  در اين محلــه  و   مقبـره  دو  مرجـع عـاليقـدر  ،  حضـرات  شيـخ کـبير  و  مـلا نصـيرا  در  آن  و  نيـز  ساخـت  مسجـد محـدثيـن  تـوسط  اين عالـم ربـاني در شعبـان  1136 قمـري  ،  میتوان گفت  سابقــه  تـاريـخي آن  بـه دوران  شـاه طهمـاسب دوم صفــوي  بـر ميگـردد .

  مسجــد مقــد س   محــد ثـین      محلــه   طـوقــدار بـُن

محلــه  گـُلشـن :  قـدمـت  محلـه گلـشن  نيـز  بـه  دوران صفـويــه  ميرسد  و  از محـلات  بـزرگ مـرکـزي  شهـر بـابــل  مي باشد .  در گـذشتـه مسجـد  و  تکيــه  در کـنار هم  قـرار داشتـند  کـه  در  تعـريـض  خيـابـان نـواب صفـوي  تکيــه  بـکلي  تخـريب شد  و   بخشي از  مسجـد  بـاقي مـانده است .   گلـشن  بـه معـنـاي  بـاغ گـُل  و  گلـستان  است  و  در گـذشتـه  تـا  قبـل از  پيـروزي  انقـلاب اسـلامي  بـاغ هاي فـراواني  در  اطـراف محلـه  وجـود  داشتـه است .

 محلــه  شــاه کـلا :   شـاهکــلا  در کـنار  محلـه گلـشن  واقـع است  و  قـدمت آن  همچـون محلــه گلـشن  بـه  دوران صفـويــه  مي رسد و  از نـام آن  بر مي آيـد ،  منطقــه اي اعيـاني  يـا  شاه نشيـن  کـه  افـراد  ثروتمنـد  و  شريـف  و  بـزرگ  در آن ساکـن  بوده اند . در  دوران صفـويــه  و  مـرعشـيان  اين محـل  رونـق بيشتـري  از نظـر  زيست مـکاني  داشتـه است .

 محلــه  افـرا دار بـُن :  مـرکـز هر محلـه در قـدیم درختـاني کاشتـه ميشد  کـه بـخـاطر تنـومنـدي و  اهمـيت آن  نـام محلّــه  را بـا  نـام  درخـت  معـرفي مي کـردند . اِفـرا  درخـتي شبيـه  چنـار و  بسـيار  پـُر شاخ و بـرگ  کـه  بلنـدي آن  تـا  20 متـر  هم  مي رسد .  چـاه آبي  نيـز در مـرکـز محلـه  نـزديکي  نانـوايي فعـلي  مقـابل کـوچـه  ابـو محلـه  قـرار داشتـه است  و  مـردم  از آب اين چـاه  استفـاده  مي کـردند .

 محلــه  حصـير فـروشـان  حـصيرفـروشان یـا محلـه سيد زين العـابـدين  در  پنـجـشنبـه بـازار قـديم  قـرار دارد  کـه  مـکان زيـارتي  است .  احتمـالا   محـل تـدفيـن  يکي از  فـرمـانـروايـان  يـا  دراويـش مـرعشيـان  است  و   قـدمـت  اين محلــه  را  بـه  دوره  مـرعشيـان  و  قـرن  دهـم  و  يـازدهـم  هجـري  مي رساند .  تـاريـخ  ساخـت  بقعـه  و  درهـاي چـوبي  آن  مـربـوط  بـه  سـال  1312  قمـري  است .

خـانـه قـديمي   اوصيـاء  (  متعـلق  بـه   دوره  قـاجـار  )     محلـه  حصير فـروشان

 محلــه  ميـانکــت :  ميـان کـت  محلــه اي  است  کـه  بيـن  مسجــد ابــو  و  سر حمـام ميـرزا هـادي  واقـع  شده است  کـت   بـه معنـاي  کـتـف  و  شانــه  و  نيـز  تخـت شـاهي  هم  آمـده است .  نـگارنـده  در دوران قـاجـاريــه  بــه ايـن محلــه ،  " ميـان کـتـي " هـم  مي گفـتنـد .  ايـن محلــه  در سـه راهـي  محــلات   سرحمـام ميـرزا هـادي ،  اُجـابـُن ،  پنـج شنبـه بـازار  و  دبـاغ خـانـه پيش  قـرار دارد  و   شـايـد از  اين نظـر  کـه  محلــه اي  ميـان  اين محـلات است  بــه  ميـان کـتي  يـا  ميـون دکـتي  مشهـور  گـرديده  است  .

 محلــه  سرحمـاّم ميـرزا هـادي :  در سـه راهي سيد جـلال بـه ميـانکـت   در مقـابـل  تکيـه  فعـلي  و  پشـت  دکان بقـالي  معـروف  بـه  آرام  ،  يک  حمـام عمـومي  وجـود داشت  بـه نـام  حمـام  ميـرزا هـادي ،  کـه  اين محلــه  بـه خـاطـر  وجـود  حمـام  مـذکـور  بـه این نـام  مشهـور  گـردیـده است  .   (  سـر بـمعـني  محلّـه  و  سـر حمـام  بـه  محلـه حمـام  گوینـد .  نـگارنـده  )   اين محلـه  از محــلات قـديمي  دوران قـاجـاريــه  است  و  ميـرزا هـادي  از  بـزرگان شهـر  و   سـازنـده  و  مـالـک  ايـن حمـام  بـوده است .

 محلــه  سـّيد جــلال :   محلـه اي است   کـه  در  مـرکـز آن  و  در  داخـل  پـارک فعـلي  مقبـره اي  بـه نـام   آقـا سيـد جـلال  قـرار  دارد .  در  گـذشتـه  مقبـره  در داخـل  ساختمـان مستقـلي  قـرار داشتـه است  .  بـرخـي  از اهـالـی ،  آقـا سيد جـلال  را  روحـاني  يـا  امـامـزاده اي  بـزرگـوار  از سلسلـه جليلــه  سـادات  مي داننـد  و  بـرخي ديگـر  او  را  از  بـزرگان  کيـائيـان جـلالي  کـه  طي  سـالهـاي  750  تـا  763  قمـري  در  ایـن شهـر  حکـومـت مي کـردنـد  مي داننـد .  اکثـر ساکنـان ايـن محلــه  نيـز  " جـلالـي "  نـام دارنـد کـه  بـرگـرفتـه  از نـام  همـان  آقـا سيـد جـلال  مي باشد .

اين محلــه  از  قـديمي تـرين  محلـه هـاي بـابــل  در کنـار  آقـا رود  مي باشد  و  محـل  زنـدگي عبـاسقـلي اربـاب ، کـدخـداي  بـار فـروش بود .  همچـنین  تکيــه اي   بـه نـام   اربـاب تکيــه  در  ايـن محلــه  وجـود دارد  کـه  احتمـالاً   بـا نـام   اربـاب رودخـانـه  کـه  در حاشیـه ضلـع شرقی  اين محـل  واقـع  است  ،  بـر گـرفتـه  از  نـام   عبـاسقـلي  اربـاب ،  کـدخـداي  بـا نفـوذ  بـار فـروش  است .

محلــه سيـدجـلال  در گـذشتـه  بـه  آقـا محلــه  نيـز  معـروف بـوده  و  اين شـايـد  بـدليـل  وجـود  بـرخي علمـاء   و   روحـانيـون  جليـل القـدري  بـوده  کـه  در  اين محـل  سکـونت داشتـه اند ،  بـزرگاني چـون  :
آیت الله شیخ علی  مـوحــد ، آیت الله شيخ احمـد  استـاد ،  آیت الله شيخ عبدالصمـد  صمـدي  و   آیت الله شيـخ محمـدعلي   شریـف طبـرستـاني  و  ...

  

تکيـه  آقـا سیـد جـلال  (  متعـلق  بـه   دوره  پهلـوی اول )     محلـه   سیـد جـلال

 محلــه  ابـو محلّـه :  اين نـام حـکايت از وجـود روحـاني يـا  شخـص بـزرگ  و  بـا اعتبـاري  در اين محلــه  دارد  کـه  محلـه  را  بنـام  او   مي شنـاختـند .   ابـو محلــه  در دوران  قـاجـاريــه  وجود  داشتـه است  و  برخی سيـاحان  نیـز  از آن  يـاد کرده انـد .  البتـه  مسجـدي  بـه نـام  مسجـد ابــو  نیـز در  نـزديکي  محلـه ميــانکــت  قـرار  دارد  کـه  شـايد  نـام  اين محلــه   از نـام   پيـشـنمـاز  آن مسجــد  گـرفتـه  شده باشد .

 محلــه  مـؤمـن آبــاد :   محلــه اي  بيـن محـلات  ابـو محلـه  و  سيـد جـلال  کـه بـه خـاطـر  اعتقـادات مـذهـبي  سـاکنـان آن  بـه  مـؤمـن آبـاد  اشتهـار  يـافتـه است .  اعتقـاد  و  بـاور ايمـاني  و  اشتهـار مـردم  بـه  امـور ديني  انگـيزه  نـامگـذاري  چنيـن  نـامهـايي  در  گـذشتـه  مي گـرديد .  ساختمـان  مـاهي دود خـانـه اي  نيـز  در انتهـاي اين محـل  و  در ابتـداي  مـدخـل  ورودي  محلـــه سيـدجـلال  از گـذشتـه  تـا  کنـون  وجـود دارد .

 محلــه  پيـر علَــم  :  در گـذشتـه  نـام  اين محـل  پيـا کـلا  بوده است .  همچنـين در  کـتب تـاريـخي  مـربـوط  بـه  دوران قـاجـاریـه  نـام  پيـا کـلا   آمـده است  و  اثـري از  نـام  پيـر علـم   نيست .   بـه علـت  مقـدس بـودن  علـم  اين محلــه  کـه  در  سـال  1314 شمسي  تـوسـط  رضـا خـان  مـورد  تهـاجم  و  تخـريب  قـرار گـرفت  و  در پی اين  هتـک حـرمت ،  چند روز بعـد  رئـيس شهـربـاني  وقـت  بطـور  نـامعلـومي  فـوت کـرد  و  بـا حـکايـاتي  کـه  از  کـرامـات  اين  علـم مقـدس  در  افـواه عمـوم  مطـرح  گـرديد  بـه  پيـر علـم  پيـر  و  بزرگ  علَـم هاي شهـر  )  مشهـور گـشت .   امـروزه  قـديمي تـرين علـم  مـوجـود  در بـابــل  بوده  و  زيـارتــگاه مـردم  و  محـل عـزاداري  دستـه هـاي سينـه زن  و  زنجيـر زن  مي باشد  و  مـکان مقـدسي  بـراي  قـربـاني کـردن  و  خيـرات  مـردم منطقـه  و  ديگـر  شهـرهـاي استـان  بشمـار ميـرود  و  از  کـرامـات ويـژه اي  بـرخـوردار  مي باشد .

 

تکـيــه مقــد س   پيــرعلــم      محلــه   پیــرعلــم


 

  

 


ادامــه مطـلـب . . . !
دربــاره وبــلاگ

بـا سـلام ، ايـن وبــلاگ ضمـن معـرفی شهـرستـان بـابــل ، بـه بـرخی مسائـل اجـتمــاعـی ، سیــاسی ، فـرهنـگـی ، این شهـرستـان مي پـردازد .
موضـوعـات وبــلاگ
تصـاويـر ديـدنـي